Lira ihtiyacı patladı

İsmet Hazardağlı • #Lira, #Patladı

Memlekette bir çok ürünün yokluğu çekiliyor. Bulunursa da çok yüksek fiyatlardan alınıyor. Bahsettiğimiz kuru soğan, patates, domates, döviz değil anlı, şanlı milli ve yerli paramız Türk Lirası.

Hani TL dünyanın en değersiz paralarından biri diyorlar ya geçin buları. Bankalar, TL edinmek için en yüksek orandan faiz vermek için sıradalar.

Ay başında döviz kurları yine zıplamaya başlayınca Merkez Bankası, (MB), 9 Mayıs’ta piyasaların ana fonlama aracı olan bir hafta vadeli repo ihalelerini askıya almış, döviz karşılığı TL/SWAP piyasasında faiz oranını 150 baz puan düşürerek yüzde 25.5’e çıkarmıştı.

Geçen iki hafta sonunda BM yeniden ihaleye çıkacağını ve TL/SWAP faiz oranını 1.5 puan çekeceğini duyurdu. İhale duyurusu yapılınca yani MB “size para satacağım” demesiyle teklifler yağmış.

Tam 55 milyar 800 milyon lira. Bu para için oluşan faiz oranı yüzde 27.05, basit faizi de ise yüzde 24 yani en üst sınırdan.

MB bu tekliflerin sadece 17 milyar lirasını piyasaya vermiş. Geride talebi karşılanmayan daha 38.8 milyar lira var ki bu da piyasaların TL’ye olan talebini yansıtıyor.

Ancak ilginç gelişme diğer fonlama dönemlerinde olduğu gibi MB ne zaman piyasalara para satsa kurlar da yukarı yönde oynuyor.  Sözkonusu ihalenin yapılmasının ardından dolar 6.04’den 6.09 liraya çıktı.

Çarşamba günü ise açılışta aynı düzeydeki yerini koruyor. Başka bir deyişle lira anında dövize dönüşüyor. Artış küçük olsa da doların 6 lira sınırının altına inmemesi veya indirilememesi açısından psikolojik eşik olarak önemli bir değer oluşturuyor.

Bu MB’nin sıkı para politikasının sonuçlarını gösteriyor.  MB lirayı kısıyor, bankalar da lira olmayınca mali bünyelerini korumak için bu defa kredi vermekten kaçınıyorlar. Üstelik mevduat faizlerini de artırarak ki şu günlerde yüzde 23 bandında uygulanıyor, lira çıkışını engellemeye çalışıyorlar.

Mevduat faiz getirisi de şu anda hiçbir ticarette kazanılamayacak para olunca örneğin 500 bin liraya on bin lira aylık faiz veriliyor, hiç kimse yatırım yapmayıp nakit kalmayı tercih ediyor.

Şunu da ekleyelim yüzde 24 faizle para bulan banka kar etmek için bunu en az yüzde 30 oranından satmak zorunda. Kim alacak bu faizden parayı?

Sarmal dediğimiz bu. Borçlanmada liranın faiz maliyeti artınca mevduatın faizi de artıyor. Piyasada nakit olmayınca ve faizler de artınca tüm ekonomi durma noktasına geliyor.

Tek çözüm içerden mi olur dışarıdan mı olur çok yüksek tutarlı nakit girişinin sağlanması. Bu kadar yüksek faizlere rağmen yabancılar yani sıcak para gelmiyorsa, ellerindeki kamu kağıtlarını ve borsadaki hisselerini satıp gidiyorlarsa iyice düşünmek lazım.

İç ve dış sorunları sündürmek yerine ne olacaksa olsun diyerek sonuçlandırılması,  AB ile ilişkilerin canlandırılması özetle dünyaya Türkiye’nin paranın güvenli limanı mesajı verilmesi gerekiyor. Tabii bunlar elle tutulur gözle görülür yapısal reformlarla desteklenmesi şartıyla.

http://bit.ly/2wfAFc4 • İsmet Hazardağlı • Sonsöz Gazetesi • Son Dakika • Güncel Haberler • Ankara Yerel Gazete