Vergi kaçıranı ihbar edene para ikramiyesi var!
Sabri Arpaç •
Mükelleflerin
vergilerini düzenli, eksiksiz ve doğru olarak beyan edip ödemeleri
yasalar gereğidir. Ancak Ülkemizde vergi kayıp ve kaçağının ve
kayıt dışı gelir ve işlemler nedeniyle vergi kaçırıldığı
da bilinmektedir. İncelemelere kaynaklık eden en önemli
verilerinden birisi de yapılan ihbarlardır. İhbar edenlere
kesinleşen vergi ve cezanın yüzde 10’u kadar ihbar ikramiyesi
ödenmesi vergi kaçıranları ihbar etmeyi cazip bir meslek haline
getirmektedir.
İHBAR
İKRAMİYESİNİN YASAL DAYANAAĞI NEDİR?
Vergi
kaçıranları ihbar edenlere ikramiye ödenmesini düzenleyen 1905
sayılı Menkul Ve Gayrimenkul Emval İle Bunların İntifa Hakları
Ve Daimî Vergilerin Mektumatı Muhbirlerine Verilecek İkramiye
Hakkında Kanun
1931
yılında Atatürk döneminde
yasallaşmıştır.
Bu Kanuna göre ihbarcıya kesinleşen vergi ve vergi ziyaı
cezasının yüzde 10’u kadar ihbar ikramiyesi ödenmektedir. Bu
konuda her ne kadar artan oranlı bir tarife söz konusu olsa da
zamanla rakamların enflasyon nedeniyle küçülmesi tarifeyi tek
oranlı yani yüzde 10 oranına getirmiştir.
Vergi
yükümlülüklerine ilişkin ihbar ve şikâyetler ile
inceleme taleplerinin değerlendirilerek incelenecek mükelleflerin
tespit edilmesi amacıyla Vergi
Denetim Kurulu
tarafından hazırlanan 16.02.2015
tarihli “İhbar ve İnceleme Taleplerini Değerlendirme Komisyonu
(İİTDK) Çalışma Esaslarına İlişkin Yönerge”
uyarınca, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı merkezinde 1, Grup
Başkanlıkları bünyesinde 39 olmak üzere toplam 40 İİTDK
oluşturmuştur.
İNTERNET ÜZERİNDE
İHBAR YAPILIR Mİ?
Gelir
İdaresi Başkanlığı’nın www.gib.gov.tr’de
ihbarın
internet üzerinden nasıl yapılacağı açıklanmaktadır:
Buna
göre; ihbarın değerlendirmeye alınabilmesi için öncelikle
ihbarcının T.C. Kimlik Numarası ile adresini internet üzerinde
bildirmesi gerekmektedir. İnternet üzerinden; kaçak ürün ihbar
bildirimi, belge düzeni, sahte veya yanıltıcı
belge, mükellefiyet kaydı, kira gelirleri, vergi
dairesine bildirimi yapılmamış işçi, asgari geçim indirimi
ve ücret ödemeleri gibi konularında ihbarda bulunabileceği
açıklanmıştır.
Aynı zamanda sayılan konular veya
bunların dışında kalan diğer konular için de 189
numaralı Alo Maliye
hattına veya internet üzerinden de ihbarda bulunulabilir.
Veya
idari birimlere yazılı şekilde başvuruda bulunulabilmektedir.
İhbarcının ihbar ikramiyesi talep etmesi halinde başvurunun
ilgisine göre Vergi Dairesi Başkanlıklarına veya Defterdarlıklara
yazılı olarak yapılması gerekeceği açıklanmıştır.
İHBARCIYA
İKRAMİYE ÖDEMENİN KOŞULLAR VAR MIDIR?
Tabi
ki koşulları vardır. Vergi kayıp ve kaçaklarının ortaya
çıkarılmasında vergi ihbarcılarının da bazı koşullara uyması
gerekmektedir. Bu koşullar aşağıda kısaca açıklanmıştır:
- İhbarcı
kimliğini gizlememelidir. Takma ad kullanmamalı. İnternet
üzerinden ihbarda bulunuyorsa TC Kimlik Numarası ile başvuruda
bulunmalıdır. Yazılı olarak bildiriyorsa ıslak imzalı
dilekçesine kimliğini eklemelidir. İhbar dilekçesindeki imza
ihbar edene ait olmalı, takma ad ve benzeri işaretler
kullanılmamalı. İhbarcı inceleme elemanı tarafından gizli
tutanağı imzalamak üzere çağrıldığında icabet etmelidir.
İnceleme elemanı ihbarcının kimliğini gizli tutmalıdır. İhbar
gerçek olmalı. İhbarın gerçek olmaması halinde ihbarcının
adı ihbar edilene bildirilmesi gerekmektedir.
İhbar
dilekçesinde belirtilen vergi kayıp ve kaçağı somut delillere
dayanmalıdır. Bir vergi kayıp ve kaçağı ihbarcı tarafından
bildirilmeli ve yapılacak inceleme ile de bu husus saptanmalıdır.
İhbar dilekçesine varsa belgeler de eklenmelidir. Yalnızca genel
ifadelerle yapılan ihbardan dolayı ihbar ikramiyesi ödenmez.
İhbarcının
ihbar ikramiyesi alabilmesi için incelemeye daha önce başlanmamış
ve başka biri tarafından bir ihbarda bulunulmamış olması
gerekir.
İhbarın Vergi Usul Kanununun
114 ve izleyen tarh zamanaşımı süresi içinde yapılmalı. Zaman
aşımı geçtikten sonra yapılan bir ihbar esas alınarak bir
inceleme yapılıp vergi ve ceza tarh edilmesi söz konusu
olmayacağından ikramiye ödenmesi de söz konusu değildir.
- İhbar
edenin mükellefin akrabası veya ortağı olmasının önemi
yoktur. Önemli olan ihbarın somut ve gerçek olması olduğundan
bu takdirde de ikramiye ödenmesine engel bir durum yoktur.
KİMLER VERGİ İHBAR İKRAMİYESİ
ALAMAZ?
Görevleri
gereği vergi kayıp ve kaçağını bilmek durumunda olan kamu
görevlileri yani maliye memur ve denetim elemanlarına ihbar
ikramiyesi ödenmez.
Ayrıca
3568 sayılı Kanuna göre belge almış muhasebe meslek elemanları
yani Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve
Yeminli Mali Müşavirlere ihbar ikramiyesi ödenmez.
2018’DE
NE KADAR İHBAR İKRAMİYESİ ÖDENDİ?
Bilindiği
gibi Ülkemizde kayıtlı dışı, tezgâh altı işlemler çok
yüksektir. Buna kayıt dışı ekonomi diyoruz. Kayıt dışı
işlemler başta iktidar yetkilileri tarafından yapılmakta
desteklenmektedir. Bir görüşe göre kayıt dışı ekonomi kayıtlı
ekonominin yarısı kadardır.
Kayıtlı
vergi mükelleflerinin yalnızca yüzde 2 si incelendiği ifade
edilmektedir. Bu rakamın çok düşük olduğu aşikârdır. Birinin
süresi bitmeden yenisi çıkartılan vergi afları ile vergi
incelemesi yapılmaz hale gelmiştir. Vergi afları bazen kişi
bazında çıkartılmaktadır. Bütün bunların olduğu bir dönemde
ne vergi incelemesinin ve ne de vergi kaçakçılığı ihbarının
önemi kalmamaktadır’ Yapanın yanında kar kalmaktadır’
Vergi
kayıp ve kaçağı ile mücadelede yurttaşların ihbarlarının da
etkili olduğunu belirtmiştik. Gelir İdaresi Başkanlığı
tarafından Mart 2019 da basına yapılan açıklamasında 2018
yılında vergi kaçıranları ihbar eden 391 kişiye toplam 6,4
milyon liralık ihbar ikramiyesi ödemesi yapıldığı açıklandı.Bu
sayı 2017’de 454 kişiydi.
Vergi
kayıp ve kaçağının çok yüksek olduğu bir ekonomide vergi
inceleme oranının yüzde 2 olması ve ihbarların bu denli az
olması sık sık çıkartılan vergi aflarından kaynaklandığını
söylemek mümkündür.
Yeminli
Mali Müşavirlerin tam tasdik veya vergi iadeleri için yaptıkları
denetimde mükellef beyannamelerinde düzelttikleri vergi farkları
neredeyse vergi inceleme elemanlarının tespit ettikleri matrah
farkları üzerinden tarh edilen vergilerden fazla olduğunu
söylersek mübalağa etmemiş oluruz!
http://bit.ly/2YqYycK • Sabri Arpaç • Sonsöz Gazetesi • Son Dakika • Güncel Haberler • Ankara Yerel Gazete
Post a Comment